Matching Mole: Canterbury Sahnesinin Duygusal Yankısı
Giriş: Bir Dönüşümün Hikâyesi
Matching Mole, 1971 yılında davulcu ve vokalist Robert Wyatt tarafından kurulan ve kısa ömürlü olmasına rağmen progresif rock dünyasında derin izler bırakmış olan bir Canterbury sahnesi grubudur. Grup, Soft Machine’den ayrılan Wyatt’ın yeni müzikal vizyonunu hayata geçirmek için kuruldu. Grubun ismi, Fransızca “machine molle” (yumuşak makine) kelimesinin İngilizce okunuşuyla kelime oyunu yapılarak oluşturulmuştur; bu isim hem Soft Machine’e bir gönderme hem de onun dışında bir şeyin başlangıcıdır.
Matching Mole, yalnızca iki stüdyo albümüyle varlığını sürdürse de, müziğinde yoğun duygusallık, caz etkileri, deneysel yapılar ve özgün anlatım diliyle dikkat çeker. Grup, özellikle Robert Wyatt’ın müziğe daha içe dönük, kişisel ve şairane yaklaşımı sayesinde Canterbury sahnesinin farklı bir boyutunu temsil eder.
Grup Üyeleri ve Kuruluş
Matching Mole’un orijinal kadrosu şu isimlerden oluşuyordu:
- Robert Wyatt – vokal, davul
- Phil Miller – gitar (Delivery, Hatfield and the North)
- Dave Sinclair – klavye (Caravan)
- Bill MacCormick – bas gitar (Quiet Sun)
Wyatt, Soft Machine’den ayrıldıktan sonra daha melodik ve kişisel bir müzik yaratmak istiyordu. Matching Mole, onun için bir ifade alanı haline geldi. Dave Sinclair’in gruba dahil olması, müziğe daha romantik ve pastoral bir doku kattı. Ancak Sinclair, ilk albümden sonra ayrıldı ve yerine Dave MacRae geçti.
İlk Albüm: Matching Mole (1972)
1972’de piyasaya sürülen kendi adını taşıyan ilk albüm, Wyatt’ın Soft Machine’deki soyut ve caz temelli yaklaşımları bir kenara bırakarak, daha duygusal ve şarkı odaklı bir yapıyı benimsediğini gösterdi. Albümdeki parçalar Wyatt’ın ironik mizahını, duygusal lirik anlatımını ve deneysel yönünü bir araya getirir.
Öne Çıkan Parçalar:
- “O Caroline”: Wyatt’ın eski sevgilisi Caroline Coon’a yazdığı hüzünlü ve romantik bir parçadır. Basit yapısıyla grup diskografisindeki en duygusal ve kişisel şarkılardan biridir.
- “Signed Curtain”: Şarkının neredeyse tüm sözleri “This is the first verse” gibi sözsel yapılarla oynar. Wyatt’ın kendini ironik biçimde şarkı yazarı olarak analiz ettiği bir meta-parçadır.
- “Part of the Dance” ve “Instant Pussy” gibi parçalar ise doğaçlamaya dayalı caz-rock etkileşimlerinin örneklerini sunar.
Albüm, hem Soft Machine’den farklılaşma hem de Robert Wyatt’ın bireysel tarzının olgunlaşma sürecinin önemli bir ifadesidir.
İkinci Albüm: Little Red Record (1972)
Aynı yıl içinde çıkan ikinci albüm Little Red Record, müzikal anlamda daha deneysel ve politik bir tavır sergiler. Albüm, Çin Komünizmi ve devrim imajlarına atıfta bulunan kapak tasarımı ve parça isimleriyle dikkat çeker. Yapımcılığını Brian Eno’nun üstlendiği bu albümde, Wyatt vokallerini daha arka plana alarak grup içindeki diğer müzisyenlere daha fazla alan tanımıştır.
Albümden Notlar:
- “Gloria Gloom” ve “Starting in the Middle of the Day We Can Drink Our Politics Away” gibi parçalar, doğaçlama caz öğeleri, tuhaf ritmik yapı ve elektronik efektlerle örülüdür.
- Dave MacRae’nin klavye katkısı, albümün daha avant-garde bir karakter kazanmasını sağlar.
- Wyatt’ın politik görüşleri ve dönemin sol düşünce yapısına göndermeleri, albümün konseptini şekillendirir.
Bu albüm, müzikal açıdan daha kapalı, yoğun ve deneysel bir yapıya sahiptir. Bu nedenle ilk albüm kadar kolay dinlenebilir olmasa da, Matching Mole’un sanatsal vizyonunun doruk noktası olarak kabul edilir.
Dağılma ve Sonrası
1973 yılında grup dağılmadan önce üçüncü bir albüm için stüdyo çalışmalarına başlamıştı. Ancak bu albüm tamamlanamadı. Aynı yıl Robert Wyatt, trajik bir kazada belden aşağısı felç olunca, aktif müzik kariyeri büyük ölçüde değişti ve Matching Mole projesi tamamen sona erdi.
Matching Mole’un dağılmasıyla birlikte, üyeler farklı projelere yöneldi:
- Wyatt, solo kariyerine odaklanarak başyapıt sayılan Rock Bottom (1974) albümünü yayınladı.
- Phil Miller, Hatfield and the North ve National Health gibi Canterbury gruplarına katıldı.
- Bill MacCormick, Brian Eno ve 801 gibi projelerde yer aldı.
- Dave MacRae, caz sahnesinde üretkenliğini sürdürdü.
Matching Mole’un Mirası ve Etkisi
Matching Mole, müzik tarihinde çok kısa bir dönem aktif olmasına rağmen, özellikle Canterbury sahnesi, progresif rock ve deneysel müzik çevrelerinde saygıyla anılır. Grup, şunlarla öne çıkar:
- Robert Wyatt’ın lirik duyarlılığı ve şairane vokalleriyle progresif rock’a yeni bir boyut kazandırması
- Caz-rock doğaçlamalarını şarkı formatı içinde sunabilmesi
- Mizah, melankoli ve deneysel yaklaşımın benzersiz bir bileşimi
Matching Mole, yalnızca müzikal bir proje değil, aynı zamanda bir geçiş döneminin ifadesidir. Soft Machine’in entelektüel caz-rock yapısından ayrılarak daha duygusal, daha kırılgan ve daha içe dönük bir yolculuğun başlangıcıdır.
Sonuç: Sessiz Bir Yankı
Matching Mole, progresif rock dünyasında adeta bir ara cümle gibi var oldu. Ancak bu kısa süreli varoluş, etkili ve kalıcı bir iz bıraktı. Özellikle Robert Wyatt’ın duygu dolu besteleri ve kırılgan vokalleri, grubun müziğini unutulmaz kılan en önemli öğelerden biri olmuştur.
Canterbury sahnesi denildiğinde çoğunlukla Soft Machine, Caravan veya Hatfield and the North gibi isimler öne çıksa da, Matching Mole’un özgünlüğü ve dürüst müzikal yaklaşımı, onu türün en özel gruplarından biri haline getirir.
